De St. Josephschool is het oudste nog als zodanig in gebruik zijnde basisschoolgebouw van Breda. Het is een karakteristiek pand uit 1921, gelegen aan de St. Josephstraat in de wijk Het Stationskwartier. Het onderging in de loop der jaren diverse moderniseringen, waaronder een moderne aanbouw aan de achterzijde. De gemeente was in 2011 voornemens het schoolgebouw aan te wijzen als gemeentelijk monument.

De hoofdingang van de school bestaat uit een in natuursteen uitgevoerd portiek onder een tegeltableau, waarop de naam en de stichtingsdatum vermeld staan. Aan de gevel bevinden zich beelden van de heilige Theresia van Lisieux en een beschermengel.
Het pand werd gebouwd voor de rooms-katholieke lagere jongensschool St. Jozef, waaraan vroeger ook een vervolgschool voor MULO was verbonden.

The post St. Joseph Basisschool appeared first on Stationskwartier Breda.

Sinds 1887 werd er bier gebrouwen aan de Ceresstraat. Voor heel veel Bredanaars een bekende plek. Herkenbaar vanwege de geur die er hing tijdens het brouwproces. En vanwege het monumentale hoofdkantoor in Art Deco-stijl. De naam van de brouwerij veranderde in de loop der jaren van ‘De Drie Hoefijzers’, ‘Breda Bier’, ‘Skol’, ‘Oranjeboom’ en uiteindelijk ‘Interbrew Nederland’. In 2004 ging de brouwerij definitief dicht.

Bierbrouwerij De Drie Hoefijzers, gebouwd in1926-1927. Het interieur zit vol art deco- elementen. Het pand is een van de gaafste en zeer zeldzame voorbeelden van een industrieel kantoor uit deze periode.

Vanaf 2007 is op deze plek een nieuw stedelijk woon-, werk- en verblijfsgebied ontwikkeld. Drie Hoefijzers bestaat uit twee grote plandelen. Het zuidelijk deel, rondom het Ceresplein, is al enkele jaren opgeleverd en bewoond. De nieuwbouw is hier in harmonie met de waardevolle en karakteristieke historische gebouwen die een nieuwe bestemming hebben gekregen en zo als industrieel erfgoed behouden zijn gebleven.

Aan de noordkant van het spoor, waar vroeger de bottelarij stond, is aan de nieuwe Stationslaan het plandeel Drie Hoefijzers Noord gerealiseerd. Met ongeveer 270 woningen en appartemen- ten en enkele commerciële ruimtes.

In 1887 begon Frans Smits van Waesberghe in de Ceresstraat de stoombierbrouwerij De Drie Hoefijzers. Eerder was de brouwerij gevestigd aan de Boschstraat. De naam De Drie Hoefijzers is dan ook al erg oud. De brouwerij groeide snel, mede doordat zij caféhouders aan zich wist te binden met het gratis in bruikleen geven van tapkranen, op voorwaarde dat er in de cafés alleen bieren van de Drie Hoefijzers werden getapt. Ook de ondersteuning van kerken door de familie Smits van Waesberghe werkte positief op de omzet. De bieren stonden door de vrijgevigheid bekend als de meest katholieke, wat aan het einde van de negentiende eeuw in Breda en omgeving een belangrijk punt was. In 1896 werd er door De Drie Hoefijzers 212.242 hectoliter bier omgezet.

Meer informatie over de Drie Hoefijzers neem een kijkje op de Driehoefijzers Breda.

The post De Drie Hoefijzers appeared first on Stationskwartier Breda.

Wandel je vaak vanaf het station naar Park Valkenberg, of andersom? Dan heb je mogelijk al de opvallende rode mieren in de Willemstraat opgemerkt. Wat is hun verhaal?

Over een strook van tweehonderd meter bewegen ongeveer achthonderd mieren over de trottoirtegels. Deze mieren tonen verschillende gezichtsuitdrukkingen en lopen in diverse richtingen.

Het kunstwerk van de rode mieren is ontworpen door Florentijn Hofman in april 2016 en strekt zich uit van het station naar Park Valkenberg. Hofman is mogelijk bekend van zijn werk ‘Rubber Duck‘, een immense badeend die wereldwijd te zien was. Als je zijn kunst wilt ontdekken, vind je al zijn creaties hier.

Van Station naar Park
De rode mieren in de Willemstraat bewegen elk in een unieke richting. Gezamenlijk vormen ze een levendige mierenkolonie die de route tussen het station en het hart van Breda aflegt. Dit kunstwerk heeft als doel om reizigers van Station Breda naar Park Valkenberg te begeleiden. Wethouder Arbouw legde de eerste steen en benoemde de Willemstraat als ‘de groene loper naar het stadscentrum’. De mierenkolonie symboliseert daarmee de menigte die haar weg vindt naar ons prachtige centrum.

The post Rode mieren – Willemstraat appeared first on Stationskwartier Breda.

De oorspronkelijke brug over de Singelgracht tussen de Sophiastraat en de Willemstraat werd geopend in 1875. De naam Willemsbrug wordt al genoemd in het klad van de legger van openbare wegen (een registratie van openbare wegen) uit 1887. Bij raadsbesluit van 29 juli 1937 kreeg de brug pas officieel de naam Willemsbrug. De Willemstraat en de Willemsbrug zijn genoemd naar de toen regerend koning der Nederlanden, Willem III.

Monumentale as

De brug maakt deel uit van een monumentale as station Willemstraat Willemsbrug Baroniemonument Valkenberg. Deze as is ontworpen door F.W. van Gendt, de ingenieur der Domeinen voor de ontmanteling der vestingen, in 1870. Deze as is in 1905 verder benadrukt door de plaatsing van het Baroniemonument en in 1939 door de bouw van de huidige Willemsbrug.

Eenheid van brug en brugnaam

De huidige Willemsbrug is ontworpen in 1939 door P.A.H. Hornix, directeur van Openbare Werken. Hij heeft ook de Balfortbrug, de Haagpoortbrug, de Bernhardbrug en de Julianabrug ontworpen. De brug moest aansluiten bij het monument in het Valkenberg en was tevens een belangrijke toegang tot de stad en moest dus een monumentaal karakter krijgen. De brug is van beton, omgeven door bakstenen wanden met bogen. Hij heeft smeedijzeren leuningen met daarin verwerkt de initialen W III met een kroon erboven, ter aanduiding van de naam Willemsbrug. Voor de bouw van deze monumentale brug werd speciaal een maquette vervaardigd. De brug is aanbesteed in augustus 1939 en de bouw begon in oktober. De bedoeling was om de brug feestelijk op te leveren in mei 1940, maar vanwegehet begin van de Tweede Wereldoorlogkon deze feestelijke opening natuurlijk geen doorgang vinden. De brug is waarschijnlijk na het begin van de Duitse bezetting in 1940 geruisloos geopend zonder verdere plechtigheid.

Literatuur

J. van Haastert, De honderd bruggen van Breda (Breda, 1973, manuscript).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
Gerard Otten, ‘De ontmanteling van Breda en het Plan van Uitleg van Van Gendt, 1869-1881’, in Jaarboek de Oranjeboom XLIV (1991).
Gerard Otten, Het Baroniemonument en de Baronie van Breda, Een verzonnen traditie, in Jaarboek de Oranjeboom L (1997).
Gerard Otten, De wijken in Breda uit de jaren twintig en dertig: een toekomstig Beschermd Stadsgezicht?, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2001, nummers 2 en 3.
Gerard Otten, Nassaumonumenten en Nassaustraatnamen in het Bredase negentiende-eeuwse beschermd stadsgezicht (1905-1911), deel een, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2011, nummer 4 en deel twee in jaargang 2012, nummer 1.

The post Willemsbrug appeared first on Stationskwartier Breda.

In 1868 nam de Nederlandse regering het besluit om een groot aantal vestingen, waaronder Breda, op te heffen. De Domeinen van het Ministerie van Financiën namen de vestinggronden over en de vestingen werden gesloopt. Op de vrijgekomen gronden werden wegen aangelegd en de bouwterreinen werden vervolgens in kavels verkocht. De architect F.W. van Gendt uit Arnhem leidde deze operatie.

Het Plan van Uitleg, ontworpen door Van Gendt, omvatte een plattegrond voor de nieuwe straten en was gebaseerd rond de Singelgracht. De belangrijkste straten werden verlengd tot aan de reeds bestaande uitvalswegen. Vanaf het station leidde Van Gendt een weg naar de stad, die tegenwoordig bekendstaat als de Willemstraat. Deze weg splitste zich ten zuiden van de brug over de Singelgracht in twee takken, waarvan er één door het Valkenberg naar het Kasteelplein leidde, en de andere naar de Korte Boschstraat. De weg door het Valkenberg werd echter nooit aangelegd.

Een opvallend kenmerk van het Plan-Van Gendt was de consistente breedte van de straten. Van Gendt creëerde boulevards van dertig meter breed, zoals de Willemstraat, Sophiastraat, Nieuwe Boschstraat, Nieuwe Ginnekenstraat en Nieuwe Haagdijk. Deze boulevards waren voorzien van een dubbele rij bomen op een verhoogd middenpad. Daarnaast werden straten van zestien meter breed aangelegd, wat voldoende ruimte bood voor twee rijen bomen aan de zijkanten. Het Rijk bedong via servituten dat de gevels van panden aan de belangrijkste straten minimaal acht meter hoog moesten zijn, wat resulteerde in het kenmerkende Bredase boulevardprofiel. Het definitieve ontwerp van Van Gendt dateert van 7 april 1875.

In 1873 besloot de gemeenteraad voor het eerst straatnamen toe te kennen aan de nieuwe straten op de voormalige vestinggronden, waaronder de Willemstraat bij het station, vernoemd naar koning Willem III, die op dat moment regeerde. Het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III in 1874 zou de naamgeving kunnen hebben beïnvloed, aangezien dit uitbundig werd gevierd in heel Nederland, inclusief Breda.

Koning Willem III heeft waarschijnlijk minstens één keer door de straat gereden die naar hem was vernoemd. Op 30 november 1874 bezocht hij Breda en onthulde hij het Citadelmonument in Ginneken. Hij arriveerde per trein in Breda en reed in een rijtuig met zijn zoon, prins Alexander, en zijn broer, prins Hendrik, naar Ginneken. Tijdens deze rit moet hij door de Willemstraat zijn gekomen.

De straatnamen in Breda getuigen van een traditie waarbij belangrijke straten werden vernoemd naar leden van het koninklijk huis. In de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw was het gebruikelijk om de belangrijkste straat die op dat moment werd aangelegd, te vernoemen naar de regerende vorst. Dit patroon is te zien in andere straatnamen in Breda, zoals het Wilhelminapark (genoemd naar koningin Wilhelmina in 1895) en de Julianalaan (vernoemd naar prinses Juliana in 1937).

Hoewel er nog geen uitgebreide studie is gedaan naar Oranjestraatnamen in Nederland, suggereren studies over herinneringsstraatnamen dat straatnamen die personen herdenken vaak dienen als een middel om de sociaal-politieke orde te legitimeren en de officiële versie van de geschiedenis in de stedelijke omgeving te belichamen. De Willemstraat is hier een treffend voorbeeld van, en het was een manier voor de overheid om nationale identiteit en eenheid te bevorderen in de negentiende eeuw.

The post Willemstraat appeared first on Stationskwartier Breda.

Het Stationsplein en de omliggende straten in Breda dragen namen die de historische band met het spoorwegverleden van de stad in ere houden. Direct ten zuiden van het station bevinden zich de Stationsweg en de Spoorstraat, terwijl ten noorden van het station de nieuwe Stationslaan te vinden is. Ook de Parallelweg bij de Driesprong, ten noorden van de spoorlijn naar Tilburg, herinnert aan dit verleden. Daarnaast zijn er straten zoals de Spoorbaanstraat, die voorheen langs het spoor in Tuinzicht liep voordat de spoorlijn werd verlegd. In het centrum van Breda is de Tramsingel te vinden, evenals de Oude Trambaan op Hazeldonk. Andere straten met spoor gerelateerde namen zijn de Beekse Stationsstraat en de Spoorstraat in Prinsenbeek.

Het Stationsplein, samen met de Stationsweg (inclusief de huidige Spoorstraat), werd aangelegd in 1863, parallel aan de spoorlijn naar Tilburg. Het Stationsplein kreeg zijn naam vanaf het begin en werd officieel bevestigd bij een raadsbesluit op 20 december 1873. Breda had aanvankelijk nog een ander station, namelijk dat van de Grand Central Belge, gelegen bij de Etnastraat, waar treinen naar Roosendaal en Antwerpen vertrokken. Het voorplein van dit station werd in 1855 ook het Stationsplein genoemd. Na 1866 werden treinen verplaatst naar het huidige station, waardoor het oude station zijn functie verloor.

In totaal zijn er drie stations geweest op deze locatie. Het station dat in 1863 werd geopend, diende Breda meer dan honderd jaar lang tot 1974. In 1967 begon men met de bouw van het hoog spoor, en in 1975 werd het tweede station geopend. Dit tweede station had echter een kortere levensduur, want na enkele tientallen jaren werd het in september 2014 buiten gebruik gesteld. Dit gebeurde in het kader van de bouw van de Hogesnelheidslijn (HSL) van Antwerpen naar Amsterdam, die Breda aansloot op een nieuw station. Het derde station op deze locatie werd deels in gebruik genomen op 7 september 2014 en werd op 1 september 2016 officieel geopend.

Naast het Stationsplein zijn er nog andere spoor gerelateerde straatnamen in Breda. Vaak wordt het plein voor een station aangeduid als Stationsplein, maar in het geval van het Stationsplein Haagse Beemden heeft dit plein geen officiële naam. De toegangsweg naar een station wordt meestal de Stationsweg genoemd, zoals de Stationsweg in Breda, die tot de aanleg van de Willemstraat in 1873 de enige toegangsweg naar het station was. Parallelwegen werden vaak aangelegd om de akkers en weilanden te ontsluiten die door de spoorwegaanleg werden doorkruist. Een voorbeeld hiervan is de Parallelweg bij de Driesprong. Straatnamen die zijn afgeleid van tramverkeer zijn minder gebruikelijk, maar Breda heeft de Tramsingel en de Oude Trambaan op Hazeldonk. De vroegere Tramstraat in Ginneken staat nu bekend als de Weteringstraat.

The post Het Stationsplein appeared first on Stationskwartier Breda.

Auteur: Rinse Bulkmans – inbuurt Breda

Onze stad zit vol onopgeloste raadsels en wij doen dan ook hard ons best om al deze Bredase mysteries te ontrafelen. Deze week zijn we benieuwd wat die vuurtoren daar bij Park Valkenberg doet. Werkt de vuurtoren echt?

Het kunstwerk heet – hoe kan het ook anders – ‘The Lighthouse’ en is gemaakt door kunstenaar Aldo Rossi (1931-1997) uit Italië. Het idee ontstond toen hij in 1985 exposeerde in de Beyerd. Het kunstwerk werd uiteindelijk zeven jaar later, op 9 oktober 1992, onthuld door burgemeester Ed Nijpels.

Aldo Rossi

Veel kunstwerken van Rossi bevinden zich op het grensgebied van kunst en architectuur. Hij was niet alleen kunstenaar maar ook architect en heeft gebouwen over de hele wereld ontworpen. Rossi meende dat het onmogelijk is om ’te denken zonder een zekere obsessie’. Hijzelf was geobsedeerd door abstractie en reductie, twee elementen die in al zijn ontwerpen zijn terug te vinden door hun geometrische eenvoud.

Rossi wordt gezien als grondlegger van het Neorationalisme. Postmoderne architecten en kunstenaars geloofden dat architectuur meer was dan alleen functie. Met hun ontwerpen refereerden ze naar archetypes en historische voorbeelden.

Ze ontwikkelden projecten die geen ander doel dienden dan ‘herinneringen oproepen’, ‘fantasie prikkelen’ en ‘eigen bedenkingen vrij baan te geven’.

The Lighthouse

Eigenlijk zou The Lighthouse in het Wilhelminapark worden geplaatst maar daar waren buurtbewoners het niet mee eens. De vuurtoren staat nu al bijna 25 jaar te pronken in het water van de singel, op de hoek van de Academiesingel en de Emmastraat. Het kunstwerk is trouwens 18 meter hoog!

Werkt de vuurtoren?

Het zal je misschien verbazen, maar het kunstwerk functioneert niet als vuurtoren. Joh! Het is niet toegankelijk en staat natuurlijk op een nogal vreemde plaats. Het lampje doet het overigens wél. The Lighthouse past wel perfect in het straatje van Aldo Rossi. Het is ‘architectuur zonder functie’. Naja, het heeft dus de functie om je fantasie te prikkelen!

The post Waarom staat er een vuurtoren op de hoek van de Academiesingel en de Emmastraat? appeared first on Stationskwartier Breda.